Cây gỗ xá xị thuộc họ Long não Lauraceae, có tên khoa học là Cinnamomum Parthenoxylon Meisn. Ngoài ra, cây còn được gọi là gù hương, rè hương, cô châu, canh châu. Mùi hương gỗ xá xị giống mùi nước giải khát xá xị đóng chai nên cái tên của gỗ cùng được bắt đầu từ đây.

Gỗ xá xị là loại cây thân gỗ thẳng, vỏ màu nâu xám. Cây có thể cao đến 20m, đường kính thân dao động trong khoảng 60 – 90cm hoặc lớn hơn. Hiện nay, cây xá xị được trồng nhiều ở Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ và các tỉnh miền trung như Quảng Ngãi, Tây Nguyên, Bình Thuận. Gỗ xá xị thuộc loại cây gỗ quý, đứng thứ 4 trong 6 loại gỗ thơm quý nhất Việt Nam chỉ sau trầm hương, ngọc am và hoàng đàn. Mùi hương gỗ dịu nhẹ rất dễ chịu giống mùi nước xá xị.

Gỗ xá xị thuộc nhóm II trong Bảng phân loại các nhóm gỗ của Việt Nam. Vì thân gỗ xá xị có tiết ra tinh dầu nên có nguy cơ bị rạn nứt gỗ tuy nhiên với những cây gỗ lâu năm thì tình trạng này là không đáng kể.

Gỗ có khả năng chịu nước cao nên cần phải ngâm lâu hơn các loại gỗ khác. Khi đó, gỗ sẽ chuyển dần sang màu nâu xám, lượng dầu trong gỗ không còn có thể sử dụng để sản xuất và thi công đồ nội thất cao cấp.

Phân loại gỗ xá xị

Các loại gỗ xá xị được phân loại chủ yếu dựa theo màu sắc của gỗ, còn về tính chất thì hầu hết các loại gỗ xá xị đều có mùi hương và đặc tính gỗ tương tự nhau.

Gỗ xá xị đỏ

• Khi mới khai thác, gỗ xá xị đỏ có màu đỏ đậm hơn các sản phẩm đã sử dụng lâu. Màu sắc đỏ tươi mang theo ý nghĩa may mắn, được nhiều người lựa chọn để chế tác thành các sản phẩm nội thất, mỹ nghệ phong thủy đắt tiền.

Gỗ xá xị vàng

• Gỗ xá xị vàng có màu vàng nâu, vàng sáng sang trọng. Gỗ mang theo hương thơm tự nhiên của gỗ xá xị. Hương thơm nồng như gỗ xá xị đỏ, được sử dụng để chế tạo đồ nội thất cao cấp.

Gỗ xá xị trắng

• Gỗ xá xị trắng có thịt gỗ màu vàng nhợt nhạt đến trắng. Gỗ xá xị trắng có mùi hương nhưng hương thơm nhạt hơn hẳn gỗ xá xị đỏ và xá xị vàng nên cũng ít được yêu thích hơn hai loại trên.

Gỗ xá xị xanh

• Chất gỗ xá xị xanh có màu xanh nhạt hoặc màu tàn tro, gỗ xá xị có vân xanh hiếm hơn so với các loại xá xị bình thường. Khả năng chịu nước của xá xị xanh rất cao nên phải ngâm lâu hơn bình thường nếu muốn sử dụng gỗ.

Ưu điểm của gỗ xá xị

• Gỗ xá xị chịu nước tốt, ngâm lâu chỉ làm gỗ xá xị chuyển màu thành nâu xám chứ không quá ảnh hưởng đến chất lượng của gỗ.

• Gỗ dễ thích nghi với các môi trường khác nhau nên giảm thiểu được tình trạng nứt nẻ khi chế tác sản phẩm. Sử dụng được ở nhiều điều kiện thời tiết.

• Tâm gỗ và dát chứa tinh dầu nên có khả năng chống côn trùng hiệu quả, do đó gỗ rất hiếm khi bị mối mọt tấn công.

• Gỗ có mùi hương tạo nên từ tinh dầu vô cùng dễ chịu, giảm căng thẳng và mang lại cảm giác dễ chịu, thư thái cho người dùng.

• Gỗ xá xị có vân gỗ đẹp, thớ gỗ mịn, màu sắc gỗ nổi bật, đẹp mắt được yêu thích trong nhiều lĩnh vực chế tác nội thất, thủ công mỹ nghệ.

Nhược điểm của gỗ xá xị

• Vì bị khai thác bất hợp lý nên hiện nay gỗ xá xị vô cùng khan hiếm, điều này khiến giá thành gỗ xá xị cực kỳ cao và sản lượng thấp, khó tìm khó sở hữu.

Gỗ xá xị có gây độc không?

• Gỗ xá xị được sử dụng trong dân gian để pha nước uống và làm thuốc chữa bệnh. Trong y học cổ truyền hay y học hiện đại thì gỗ xá xị đều được sử dụng để chữa trị nhiều loại bệnh khác nhau trong đó có cả ung thư. Ngoài ra, gỗ xá xị còn được sử dụng để chế tạo tinh dầu ứng dụng trong làm đẹp.

• Nếu bạn đang lo lắng rằng gỗ xá xị có độc không thì hãy an tâm sử dụng nhé. Vì gỗ xá xị không những không có độc mà nó còn mang lại nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe và sắc đẹp của bạn và gia đình.

Cách nhận biết gỗ xá xị

Vì giá trị gỗ xá xị rất cao, khan hiếm nên dễ bị các đối tượng làm giả để thu lợi bất chính. Vì vậy, biết cách nhận biết gỗ xá xị thật, giả rất quan trọng khi bạn có nhu cầu mua sắm các sản phẩm gỗ xá xị. Gỗ xá xị có thể sử dụng hai cách sau:

• Mùi hương: mùi hương gỗ xá xị mang theo mùi thơm xá xị rất đặc trưng. Đối với những sản phẩm gỗ lâu ngày, nhạt mùi thì bạn có thể dùng giấy nhám hoặc dao chà hay cạo nhẹ lên miếng gỗ và ngửi trực tiếp để phân biệt. Gỗ xá xị giả sẽ có mùi hương hắc, gỗ xá xị thật có mùi hương dễ chịu, tự nhiên.

• Màu sắc, chất gỗ: gỗ xá xị thường có màu đỏ nhạt, vàng nhạt hay xanh nhạt như tro tàn, vân gỗ đẹp mắt, thớ gỗ mịn, mát. Gỗ xá xị thật rất mềm, có thể dùng móng tay ấn nhẹ để nhận biết gỗ thật hay giả.

Ứng dụng của gỗ xá xị trong đời sống

Chiết xuất tinh dầu

• Gỗ xá xị là loại cây gỗ có nhiều tinh dầu, do đó gỗ được sử dụng để chiết xuất tinh dầu xá xị. Tinh dầu này được sử dụng để tạo mùi thơm cho các không gian nhà thờ, chống ung thư, làm dịu vết thương do côn trùng đốt và làm đẹp.

Chữa bệnh

• Theo y học cổ truyền, tinh dầu xá xị nguyên chất có tác dụng chữa đau bụng, hen suyễn, tiểu bí, đầy bụng, nôn mửa. Theo tây y, gỗ xá xị được sử dụng để chữa các bệnh về tim mạch, hô hấp, thần kinh, tiêu hóa, đường tiết niệu, kháng sinh.

• Lá và củ của cây được sử dụng để pha nước uống, chữa bệnh. Rễ và thân hỗ trợ điều trị cảm cúm, tốt cho xương khớp và tiêu hóa. Hương thơm xua đuổi côn trùng và tạo không khí trong lành, mang lại sự thư giãn cho gia đình. Ngoài ra rễ cây còn được ứng dụng làm nước uống có gas xá xị khá nổi tiếng trên thị trường như xá xị Chương Dương.

Chế tác đồ nội thất, mỹ nghệ

• Gỗ xá xị được sử dụng để sản xuất các món đồ nội thất cao cấp như bàn ghế, giường ngủ, kệ tivi, cửa ra vào, … chạm trổ cầu kỳ với giá cả đắt đỏ. Vẻ ngoài sáng bóng tự nhiên mang tính thẩm mỹ cao sẽ là điểm nhấn để không gian sống thêm phần sang chảnh, đẳng cấp.

• Ngoài ra, gỗ xá xị còn là nguyên liệu để tạo nên các sản phẩm thủ công mỹ nghệ, trang sức như tượng phật, tượng phong thủy, lục bình, vòng tay nhằm mang lại may mắn, thuận lợi, bình an cho gia đình trong công việc, cuộc sống.

So sánh gỗ xá xị & gỗ hương

Loại	Gỗ xá xị	Gỗ hương
Nhóm gỗ	Nhóm II	Nhóm I
Màu sắc, vân gỗ	Gồm 4 màu chính là màu đỏ, màu vàng, màu trắng, màu xanh. Vân gỗ đều, đẹp, mịn có màu vàng nhạt, xám pha xanh.	Gỗ có mùi nhẹ, màu đỏ rực, đỏ thẫm, thớ gỗ mịn và đặc. Vân gỗ đẹp, họa tiết vân độc đáo, ưa nhìn.
Độ bền	Khả năng chịu nước tốt, dễ thích nghi với nhiều điều kiện môi trường khác nhau.	Gỗ cứng chắc, chống cong vênh mối mọt hiệu quả, thân thiện với sức khỏe con người.
Giá thành	30 – 35 triệu/m3.	40 – 50 triệu/m3 tùy loại hương.

So sánh gỗ xá xị & gỗ ngọc am

Gỗ xá xị giá bao nhiêu?

• Gỗ xá xị có mức giá không hề rẻ, dù có tiền nhưng chưa chắc đã tìm mua được những món đồ làm từ gỗ xá xị chất lượng. Ngày nay, gỗ xá xị càng trở nên khan hiếm nhiều hơn do có sự quản lý chặt chẽ của nhà nước.

• Rất khó để nói được mức giá cụ thể của gỗ xá xị. Nó phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố từ chất lượng gỗ, màu sắc, mùi thơm, tuổi đời cây đến công khai thác, sản xuất.

• Gỗ xá xị trên thị trường đều từ mức giá vài chục triệu cho một mét khối. Những sản phẩm hoàn thiện thì giá trị còn cao hơn nữa, một bàn trà gỗ nguyên tấm có thể đến cả trăm triệu. Do đó, bạn cần tìm đến những đơn vị kinh doanh uy tín để đảm bảo mua được các sản phẩm thật với mức giá đúng.

Cách bảo quản gỗ xá xị

Các sản phẩm gỗ xá xị được yêu thích bởi mùi hương đặc trưng lan tỏa mạnh mẽ và lâu dài. Tuy nhiên sau một thời gian sử dụng thì các tinh dầu tiết ra ngoài bề mặt sẽ bít các thớ gỗ, làm cho mùi thơm giảm đi. Vì vậy, cách bảo quản gỗ xá xị dưới đây sẽ giúp bạn giữ được mùi hương cho gỗ được liên tục:

• Cách 1: dùng vải thấm nước ấm, sau đó lau nhẹ lên các vật dụng làm từ gỗ xá xị để chùi đi các lớp dầu bít thớ gỗ bên ngoài. Lưu ý không dùng nước lạnh vì không có hiệu quả, không dùng nước nóng để tránh làm ẩm gỗ, hư hỏng sản phẩm.

• Cách 2: Sử dụng giấy nhám chuyên dụng cho đồ thủ công mỹ nghệ chà nhẹ lên mặt sau, chỗ khuất hay mặt đế để làm bong tróc lớp tinh dầu khô bên ngoài cho tinh dầu bên trong gỗ thấm ra. Chà vị trí của các thớ gỗ thì sẽ có hiệu quả tốt hơn.